Kiedy możliwa jest ekshumacja zwłok?

Ekshumacja zwłok polega na wydobyciu ludzkich zwłok (ciała osób zmarłych) lub szczątków (popioły po kremacji zwłok) z miejsca pochówku w celu przeniesienia do innego grobu (najczęstsze przypadki) lub też dokonania oględzin sądowych, lekarskich (np. dla ustalenia przyczyny zgonu).

W zdecydowanej większości przypadków rodziny zlecają ekshumację zwłok, gdy bliska osoba została pochowana w znacznej odległości od miejsca zamieszkania lub kiedy planowane jest przeniesienie zwłok do rodzinnego grobowca. Zdarzają się też przypadki przenoszenia zwłok z leśnych mogił wojennych na cmentarze.

Przyczyn konieczności ekshumacji może być wiele, ale wykonać można ją tylko w określonych przez prawo przypadkach i zgodnie z wyznaczonymi zasadami.

Warunki, w jakich może być dokonana ekshumacja

Przede wszystkim trzeba pamiętać, że ekshumacja zwłok lub szczątków może być dokonana wyłącznie w określonych przypadkach. Z prośbą o ekshumacje mogą wystąpić osoby uprawnione do pochowania zwłok i posiadające stosowne zezwolenia właściwego inspektora sanitarnego. Oprócz tego wydobycie zwłok lub szczątków może odbyć się na zarządzenie prokuratora, sądu albo na podstawie decyzji inspektora sanitarnego w przypadku zajęcia terenu pochówku na inny cel.

Prace przy ekshumacji można wykonywać wyłącznie w okresie od 16 października do 15 kwietnia we wczesnych godzinach porannych. O planowanych czynnościach należy poinformować powiatowego lub portowego inspektora sanitarnego, który nadzoruje przebieg ekshumacji. Inspektor w szczególnych przypadkach może dopuścić wykonanie ekshumacji w innym terminie.

Osoby przeprowadzające ekshumacje muszą zastosować odpowiednie środki ochrony osobistej. Wszystkie prace związane z wydobyciem zwłok muszą przebiegać zgodnie z obowiązującymi zasadami.

W większości przypadków zwłoki lub szczątki wydobywane są wraz z trumną, która nie jest otwierana. Zostaje ona umieszczona w szczelnej skrzyni. W celu ponownego pochowania trumna wydobywana jest ze skrzyni (bez otwierania) i umieszczana w nowym grobie. Te zasady dotyczą grobów ekshumowanych przed upływem 20 lat od pochowania osoby. W przypadku ekshumacji wykonywanej po upływie tych 20 lat wydobyte szczątki wraz z resztkami trumny muszą być umieszczone w nowej trumnie.